Texte français sous la version néerlandaise

Neem jongeren niet nog eens een zomer af!
Een pleidooi om jongeren een hogere prioriteit te geven bij vaccinatie tegen COVID-19

De Vlaamse vereniging voor schoolpsychologie (VVSP) heeft van bij de start van de coronapandemie haar bezorgdheid geuit over het welzijn van kinderen en jongeren.
Net als voor iedereen was 2020 ook voor kinderen en jongeren vooral een jaar van belemmeringen en beperkingen.

Net als iedereen in onze maatschappij, kijken wij bij het begin van 2021 met hoop uit naar de vaccinatiecampagne tegen deze ziekte.
Echter, met groeiende verbazing en ongerustheid stelt VVSP vast dat bij het uitrollen van deze vaccinatiestrategie de overheden nogal eenzijdig fysische keuzes maken.
Uiteraard delen wij de mening dat de meest kwetsbare mensen hoog op de prioriteitenlijst moeten komen voor vaccinatie.

Wij zijn echter van mening dat opnieuw één belangrijke én kwetsbare groep vergeten dreigt te raken, nl. de jongeren, meer bepaald de 16 tot 24-jarigen.
Het is intussen al duidelijk dat deze jongeren minder last hebben van de symptomen van deze ziekte en minder vatbaar zijn voor besmettingen.
Dit betekent echter niet dat zij minder kwetsbaar zijn voor de psychologische en sociale gevolgen van deze pandemie. Eerder integendeel!

Jongeren tussen 16 en 24 jaar verkeren in een cruciale levensfase, waarin zij een enorme evolutie doormaken. Verschillende levensfasen volgen elkaar in snel tempo op: de overgang van het secundair onderwijs naar het hoger onderwijs en/of naar de arbeidsmarkt, evolutie van kinderen onder supervisie van hun ouders naar zelfstandige volwassenen, het opdoen van ervaringen en vaardigheden die hen een positie geven in de wereld van vandaag, en niet in het minst het letterlijk en figuurlijk verkennen van de wereld.

In deze levensfase ontwikkelen zij psychologische, sociale, relationele en seksuele vaardigheden die bepalend zijn voor hun verdere levensloop. In de psychologie is het al langer duidelijk dat jongeren die dit soort levenservaringen niet kunnen opdoen, onvoldoende veerkracht en weerbaarheid hebben om als volwassenen goed te kunnen omgaan met de levensomstandigheden die zich later voordoen, zoals onvoldoende maturiteit om te kunnen omgaan met stress en spanning, met succes en met tegenslagen.

Bovendien biedt de periode tussen 16 en 24 jaar een bijzonder grote schat aan belevenissen en ervaringen. Ook al is het niet allemaal rozengeur en maneschijn, deze periode vormt een referentiepunt voor het verdere leven en neemt proportioneel een groot aandeel van iedereens herinneringen in.

Een voorbeeld: vraag aan een 60-jarige wat er zoal gebeurde in het jaar dat deze 38 was en men zal meestal eens goed moeten nadenken, of zelfs het antwoord schuldig blijven. Vraag diezelfde 60-jarige wat er zoal gebeurde toen die 18 was en je krijgt zonder twijfel een bloemlezing van kleurrijke verhalen en gebeurtenissen, positieve en negatieve.

2020 was ook voor jongeren een bijzonder moeilijk jaar. Het is een jaar geweest waarop zij een enorme belemmering kregen in uitgerekend die cruciale levenservaringen en ontwikkelingsdomeinen die hierboven zijn omschreven.Wie in het secundair onderwijs afstudeerde, zag het overgangsritueel aan zich voorbijgaan:geen feestelijk einde van de schoolloopbaan, geen “eeuwige vriendschappen” van klasgenoten die afscheid nemen, geen onbezorgde vakantie waarop men zelfstandig de wereld kon verkennen. Dezelfde jongeren zagen ook hun start in het hoger onderwijs geblokkeerd: geen verkenning van die nieuwe onderwijsomgeving, de studentenstad, het studentenleven, het opbouwen van een nieuwe kennissenkring, enz. Ook dit ging allemaal aan hen voorbij in een knagende en onzekere stilte.
De online generatie blijkt dan toch ook een heel grote behoefte te hebben aan fysieke contacten. De school blijkt dan voor jongeren toch veel méér te zijn dan enkel het krijgen van les door leerkrachten.
De zomer van 2020 gaf een beperkte verlichting, maar dan toch zonder de onbezorgde vrijheid om te gaan en staan waar men wou, zonder festivals en andere evenementen waar jongeren zich kunnen uitleven, zonder de mogelijkheid om hun en de wereld te verkennen en ervaringen op te doen.

Maar, 2021 start hoopvol. Er zijn vaccins, de campagnes zijn aan het starten.
Echter… niet voor jongeren. Het is nu al duidelijk dat zij niet hoog op de prioriteitenlijst staan in de vaccinatiestrategie.
Formeel luidt de verklaring dat zij minder vatbaar zijn voor het virus en dat zij minder sterk de symptomen van de ziekte vertonen indien zij besmet zijn. Daardoor zullen zij vermoedelijk pas in het najaar van 2021 in aanmerking komen voor vaccinatie.

VVSP vindt het onaanvaardbaar dat in een periode waarin we het in onze maatschappij zo vaak hebben over psychologische kwetsbaarheid, dit blijkbaar niet mee telt in de ontwikkeling van een vaccinatiestrategie. VVSP is van mening dat jongeren tussen 16 en 24 jaar omwille van hun bijzondere psychologische kwetsbaarheid veel hoger op de prioriteitenlijst dienen te komen.
VVSP pleit ervoor om op zijn minst er naar te streven dat zij nog voor de zomer van 2021 het vaccin kunnen krijgen. Op deze manier verliezen zij niet nogmaals een volledig jaar in wat “de tijd van hun leven” zou moeten zijn en verliezen zij niet nogmaals een zomervakantie, waarbij zij niet de ruimte krijgen om voldoende levenservaringen op te doen en vaardigheden te ontwikkelen.

VVSP vraagt dan ook uitdrukkelijk aan de overheden, adviesgroepen, opiniemakers en wetenschappelijke instanties om deze bezorgdheid te delen en jongeren tussen 16 en 24 een hogere prioriteit te geven in de vaccinatiestrategie.

Patrick Lancksweerdt
Voorzitter Vlaamse Vereniging voor Schoolpsychologie

N’emmenez pas les jeunes hors d’un autre été!
Un plaidoyer pour donner aux jeunes une plus grande priorité dans la vaccination contre le COVID-19

Dès le début de la pandémie corona, l’association flamande de psychologie scolaire (VVSP) a exprimé sa préoccupation pour le bien-être des enfants et des jeunes. Comme pour tout le autres, 2020 a été une année d’obstacles et de limites pour les enfants et les jeunes.

Comme tout le monde dans notre société, nous attendons avec espoir la campagne de vaccination contre cette maladie au début de 2021. Toutefois, avec un étonnement et une inquiétude grandissantes, la VVSP constate qu’n déployant de cette stratégie de vaccination, les autorités font des choix plutôt unilatéraux physiques.
Bien entendu, nous partageons l’opinion selon laquelle les personnes les plus vulnérables devraient figurer en bonne place sur la liste des priorités en matière de vaccination.

Cependant, nous sommes d’avis qu’une fois de plus, un groupe important et vulnérable risque d’être oublié, à savoir les jeunes, plus particulièrement les 16-24 ans. Il est déjà clair que ces jeunes souffrent moins des symptômes de cette maladie et sont moins sujets à l’infection. Toutefois, cela ne signifie pas qu’ils sont moins vulnérables aux conséquences psychologiques et sociales de cette pandémie. Plutôt au contraire!

Les jeunes entre 16 et 24 ans se trouvent dans une phase cruciale de leur vie, dans laquelle ils connaissent une énorme évolution. Différentes étapes de la vie se succèdent rapidement: le passage de l’enseignement secondaire à l’enseignement supérieur et/ou au marché du travail, l’évolution des enfants sous la supervision de leurs parents vers des adultes indépendants, l’acquisition d’expériences et de compétences qui leur donnent une position dans le monde d’aujourd’hui, et surtout l’exploration littérale et figurative du monde.

Dans cette phase de la vie, ils développent des compétences psychologiques, sociales, relationnelles et sexuelles qui déterminent la suite de leur parcours de vie. En psychologie, il est clair depuis longtemps que les jeunes qui sont incapables d’acquérir ce genre d’expériences de vie ont une résistance et une résilience insuffisantes en tant qu’adultes pour faire face aux circonstances de la vie qui surviennent plus tard, telles qu’une maturité insuffisante pour faire face au stress et aux tensions, aux succès et aux échecs.

2020 a également été une année particulièrement difficile pour les jeunes. Au cours de cette année, ils ont été gravement entravés dans les expériences de vie et les domaines de développement cruciaux décrits ci-dessus.
Les diplômés de l’enseignement secondaire ont manqué le rite de passage : pas de fin d’études festive, pas «d’éternelles amitiés» de camarades de classe qui se disent au revoir, pas de vacances insouciantes pour explorer le monde en toute indépendance. Ces mêmes jeunes ont également vu leurs débuts dans l’enseignement supérieur bloqués : aucune exploration de ce nouvel environnement éducatif, de la ville étudiante, de la vie étudiante, de la constitution d’un nouveau cercle de connaissances, etc. Tout cela aussi les a dépassés dans un silence rongeant et incertain.
La génération en ligne semble avoir un grand besoin de contacts physiques. Pour les jeunes, l’école s’avère être bien plus qu’un simple enseignement dispensé par des enseignants.
L’été 2020 a apporté un soulagement limité, mais toujours sans la liberté insouciante d’aller où ils voulaient, sans festivals et autres événements où les jeunes peuvent s’amuser, sans la possibilité de les explorer et de découvrir le monde et d’acquérir des expériences.
Mais l’année 2021 a un début plein d’espoir. Il y a des vaccins, les campagnes commencent.
Cependant… pas pour les jeunes. Il est déjà clair qu’ils ne figurent pas parmi les priorités de la stratégie de vaccination.
Officiellement, l’explication est qu’ils sont moins sensibles au virus et qu’ils présentent moins fortement les symptômes de la maladie s’ils sont infectés. Par conséquent, ils ne pourront probablement pas être vaccinés avant l’automne 2021.

VVSP trouve inacceptable qu’à une époque où l’on parle si souvent de vulnérabilité psychologique dans notre société, cela ne compte apparemment pas dans l’élaboration d’une stratégie de vaccination. La VVSP est d’avis que les jeunes entre 16 et 24 ans devraient être placés beaucoup plus haut sur la liste des priorités en raison de leur vulnérabilité psychologique particulière.
VVSP plaide au moins pour qu’ils puissent recevoir le vaccin avant l’été 2021. De cette façon, ils ne perdront pas une autre année complète dans ce qui devrait être «la période de leur vie» et ils ne perdront pas non plus de nouvelles vacances d’été, où ils n’auront pas l’espace nécessaire pour acquérir des expériences de vie suffisantes et développer des compétences.
La VVSP demande donc explicitement aux gouvernements, aux groupes consultatifs, aux formateurs d’opinion et aux organismes scientifiques de partager cette préoccupation et d’accorder une plus grande priorité aux jeunes de 16 à 24 ans dans la stratégie de vaccination.

Patrick Lancksweerdt
Président de l’Association flamande pour la psychologie scolaire